เรื่องที่ควรทราบของ (นักธรรมชั้นตรี)

นักธรรมชั้นตรี ประกอบด้วยเนื้อหาดังนี้

๑. วิชาเรียงความแก้กระทู้ธรรม

วิชาเรียงความแก้กระทู้ธรรม เป็นวิชาที่ต้องอาศัยทั้งศาสตร์ และ ศิลป์ ที่กล่าวว่าเป็นศิลป์ เพราะการเรียงความเป็นเรื่องของความงดงามในการใช้ภาษา ส่วนที่กล่าวว่าเป็นศาสตร์นั้น เพราะการเรียงความเป็นวิชาที่มีหลักการ มีทฤษฎี วิธีการที่เป็นแบบแผนชัดเจน ฉะนั้น ผู้ที่จะเรียงความได้ดีต้องมีความรู้ในด้านภาษาดีพอสมควรและเรียนรู้หลักการวิธีการจนเข้าใจ ตลอดจนมีประสบการณ์ผ่านการฝึกหัดมาอย่างดีวิธีเรียงความแก้กระทู้ธรรม นอกจากจะทำให้ผู้เรียนขบคิดหัวข้อธรรมะให้แตกฉานสามารถเข้าใจได้ด้วยตนเองแล้ว ยังเป็นการส่งเสริมให้ผู้เรียน นำเสนอแก่ผู้อื่นให้เข้าใจได้ด้วยภาษาเขียนตรงกับหลักการเรียนการสอนที่มุ่งให้ผู้เรียนรู้จักคิด ลงมือทำ และ นำเสนอ หรือ ที่เรียกสั้นๆ ว่า คิด ทำ นำเสนอ

สำหรับนักธรรมชั้นตรี ต้องแต่งอธิบายให้สมเหตุสมผลอ้างสุภาษิตอื่นมาประกอบ ๑ สุภาษิต บอกชื่อคัมภีร์ที่มาแห่งสุภาษิตนั้นด้วย สุภาษิตที่อ้างมานั้นต้องเรียงเชื่อมความให้ติดต่อสมกับเรื่องกระทู้ตั้ง ชั้นนี้กำหนดให้เขียนลงในใบตอบ ตั้งแต่ ๒ หน้าขึ้นไป และต้องเขียนเว้นบรรทัด

๒. วิชาธรรมวิภาค

วิชาธรรมวิภาค เป็นวิชาที่มุ่งศึกษาหลักธรรม คำสอน ในพระพุทธศาสนา เพื่อให้เกิดความรู้ความเข้าใจอย่างแจ่มแจ้ง และนำไปเป็นหลักหยึดในการดำเนินชีวิตให้ถูกต้องดีงาม อันจะนำความสุขสงบให้บังเกิดขึ้นแก่ชีวิตตนเอง และสังคมส่วนรวมหลักธรรมในวิชาธรรมวิภาคนี้ ท่านจัดไว้เป็นหมวด ตั้งแต่ ทุกะ หมวด ๒ ถึง ทสกะ หมวด ๑๐ ปกิณกะ หมวด เบ็ดเตล็ด รวมถึงคิหิปฏิบัติ คือ หลักปฏิบัติสำหรับผู้ครองเรือน

๓. วิชาพุทธประวัติ

วิชาพุทธประวัติ เป็นวิชาที่มุ่งให้ผู้เรียนได้ทราบประวัติของพระพุทธเจ้า ซึ่งเป็นบุคคลที่มีอยู่จริง ในประวัติศาสตร์ของมวลมนุษย์ การทราบภูมิหลัง ความเป็นมาของพระพุทธเจ้าจะทำให้เกิดศรัทธาปสาทะ ยอมรับนับถือพระพุทธเจ้าอย่างถูกต้อง ที่สำคัญเมื่อได้ทราบพระจริยาวัตรของพระพุทธองค์แล้ว จะทำให้ได้แบบแผนที่ดีงามในการดำเนินชีวิต และมีความมุ่งมั่นตั้งใจ ในการปฏิบัติตามคำสอนของพระพุทธองค์

๔.วิชาวินัยมุข

วิชาวินัยมุข กล่าวถึงพระวินัย ซึ่งเป็นคำสอนที่พระพุทธเจ้าทรงตั้งขึ้น เป็นกฎเกณฑ์ข้อบังคับ ระบุถึงโทษมากโทษน้อยตามความผิดที่กระทำ แล้วสั่งสอนให้สำรวมระวังมิให้ปฏิบัติผิด ให้ปฏิบัติตามข้อที่ทรงอนุญาต งดเว้นข้อที่ทรงห้าม วิชาวินัยจึงเป็นวิชาที่มุ่งให้ผู้ศึกษาทราบรายละเดียดของพระวินัย แล้วมุ่งรักษาให้บริสุทธิ์ พระวินัยชื่อว่า เป็นรากแก้วของพระศาสนา เพราะเป็นตัวบ่งชี้ หรือวัดความเจริญและความเสื่อมของพระพุทธศาสนาได้ ทั้งนี้ดูได้จากการปฏิบัติตามพระวินัยของพระภิกษุ หากปฏิบัติตามพระวินัยได้มาก ก็แสดงว่าเจริญ และหากปฏิบัติย่อหย่อนก็แสดงว่าเสื่อม

ในส่วนของวินัยมุขนี้จะกล่าวถึงศีลของพระภิกษุ ๒๒๗ ข้อ

๕ วิชาศาสนพิธี

วิชาศาสนพิธี เป็นวิชาที่กล่าวถึงพิธีกรรมหรือระเบียบแบบแผนที่จะพึงปฏิบัติในทางศาสนา ซึ่งนอกจากจะสื่อความหมายไปถึงหลักจริยธรรมในศาสนาแล้ว ยังเป็นพิธีกรรมที่ทำให้พุทธศาสนิกชนมีระเบียบแบบแผนที่ดีงาม และเมื่อปฏิบัติได้ถูกต้องตามระเบียบแบบแผนแล้ว ก็นับว่าบุคคล กลุ่มคน สังคมนั้นๆ มีความเจริญ มีระเบียบแบบแผนเป็นเอกลักษณ์อันโดดเด่น กลายเป็นอารยธรรมทางศาสนาที่งดงาม เป็นที่ชื่นชมของผู้รู้ทั่วไป

วิชาศาสนพิธีสำหรับนักธรรมและธรรมศึกษาชั้นตรี มีเนื้อหา ครอบคลุมพิธีกรรมที่ประพฤติปฏิบัติกันในชีวิตประจำวัน เช่น พิธีถวายทาน พิธีแสดงความเคารพ เป็นต้น